Het had de bouwers van de maquette ook verbaasd. Tijdens het maken van de plattegrond van Amsterdam hadden zij moeten vaststellen dat het havengebied maar liefst een zesde deel van de oppervlakte van de hoofdstad beslaat. “Ook voor mij was dat een eye-opener,” zegt Judikje Kiers van het Amsterdam Museum. “Het mooie van deze maquette is dat je dat nu allemaal in één oogopslag kunt zien.
Mooiste cadeau
De Amsterdamse haven neemt een prominente plek in op het misschien wel mooiste cadeau voor de jarige hoofdstad: een maquette van 200 vierkante meter waarop met behulp van de modernste technieken het verhaal van 750 jaar Amsterdam kan worden verteld en getoond. Amsterdam In Motion, zoals de attractie is gedoopt, is vanaf 27 oktober te bezoeken op het Westergasterrein in het Westerpark.
Duncan Stutterheim
Amsterdam In Motion is een initiatief van ondernemer Duncan Stutterheim (Westergas) in samenwerking met het Amsterdam Museum. De laatste heeft de inhoudelijke kant van het project voor zijn rekening genomen. “Dat was heel leuk en heel leerzaam,” vertelt directeur Kiers. “Ook vanwege de verschillende culturen. Duncan en zijn mensen zijn echte doeners. We hebben hier anderhalf jaar aan gewerkt. Dat is voor ons een razend tempo.”
Data over Amsterdam
Bijzonder: bij de verschillende verhalen kan op de maquette meteen worden aangegeven in welk deel van de stad het zich afspeelt. Met dank aan de gemeente en andere partners die alle denkbare data over Amsterdam en de Amsterdammers beschikbaar stelde. Kiers: “Die kunnen we ook gebruiken voor nieuwe voorstellingen. De maquette is ons canvas waarop we elke keer iets anders kunnen schilderen.”
30.500 gebouwen
Dat is aan het resultaat niet af te zien. De gedetailleerde maquette van de stad met 30.500 (!) gebouwen is een bezienswaardigheid op zich, maar vormt nog maar de basis van een multimediale show die begint zodra het licht in de zaal uitgaat. Met behulp van achttien projectoren worden daarna op de maquette en op de wanden beelden vertoond die het verhaal van de voice-over ondersteunen en versterken.
Ontstaan en klimaat
Tijdens de voorstelling die ongeveer vijftien minuten duurt worden verschillende thema’s aangesneden. De ontstaansgeschiedenis van de stad is daar een van, maar ook klimaat, woningnood en verzet en protest komen aan bod. Kiers: “Onze rode draad is: mensen maken de stad. Het zijn de Amsterdammers die Amsterdam door de eeuwen heen hebben gemaakt tot wat de stad nu is. En dat is nog steeds zo.
Vogelvlucht
Een van de thema’s is de haven, en de belangrijke bijdrage daarvan aan de ontwikkeling van de stad. Het vertrekpunt is een bijzonder schilderij uit de collectie van het Amsterdam Museum dat Cornelis Anthonisz in 1583 vervaardigde in opdracht van het toenmalige stadsbestuur. Kiers vertelt: “Gezicht op Amsterdam in vogelvlucht heet het werk. Het wordt beschouwd als de eerste plattegrond van de stad.”
Tientallen schepen
Het schilderij toont Amsterdam vanuit de lucht, met op de voorgrond het IJ met tientallen schepen, om het belang van de handel voor de stad te onderstrepen. Kiers: “Ook als museum zijn we vaak geneigd om, als we het hebben over de historie van de stad, de grachtengordel als uitgangspunt te nemen. Maar de stad is toch echt begonnen aan en op het water. Dat is de plek waar Amsterdam geboren is.
Havenfront
Dat wordt allemaal uit de doeken gedaan op de eerste verdieping van het gebouw, waar met een interactieve tentoonstelling de thema’s van Amsterdam In Motion verder worden uitgediept. Het gaat onder meer over het woud van masten, zoals buitenlandse bezoekers het havenfront van de stad omschreven, maar ook over de bouw van het Centraal Station dat als een muur tussen Amsterdam en het water kwam te staan.
Rijkshavenmeester
Wat niet veranderde was het belang van de haven voor de economie en werkgelegenheid in de regio. In een korte film komt rijkshavenmeester Milembe Mateyo aan het woord over de uitdagingen van de komende decennia: de klimaatverandering en de energietransitie. Ook daarbij is samenwerking noodzakelijk, benadrukt Mateo: “De stad en de haven zullen elkaar altijd nodig hebben.”